BOAS CONDICIÓNS AGRARIAS E MEDIOAMBIENTAIS (BCAM)



BCAM 1: Mantemento dos pastos baseado nunha proporción de pastos permanentes con respecto á superficie agrícola a escala nacional, rexional, subrexional, de agrupación de explotacións ou de explotación en comparación co ano de referencia 2018. Reducción máxima do 5% en comparación co ano de referencia.

B 1.1. No caso dunha redución da proporción anual de pastos permanentes igual ou superior ao 5% en relación coa proporción de referencia, reconvértense as superficies que pasaron de pasto permanente a outros usos.

BCAM 2: Protección de humedais e turbeiras

B 2.1. Non se realizaron rozas en humedais e turbeiras con fins agrícolas nas superficies indicadas na correspondente capa SIXPAC, esta prohibición implicará, non drenar nin queimar as turbeiras e humedais; converter a terra de cultivo as superficies de pastos permanentes e cultivos permanentes; non labrar os pastos permanentes; non labrar o solo nas terras de cultivo salvo un labareo superficiala excepción daquelas superficies ligadas ao cultivo tradicional do arroz (arrozais).


B 2.2. Non se supera a carga gandeira máxima establecida (UGM/ha), no caso de que se manteña unha actividade agrícola ligada ao pastoreo (para que ditas terras sigan mantendo a consideración de superficie agrícola).

BCAM 3: Prohibición de queima de rastroxos, excepto por razóns fitosanitarias

B 3.1. Non se queiman restrollos de colleitas de cultivos herbáceos en todo o ámbito nacional, salvo que, por razóns fitosanitarias, a queima estea autorizada pola autoridade competente, en cuxo caso condicionarase ao cumprimento das normas establecidas en materia de prevención de incendios, e en particular, as relativas á anchura mínima dunha franxa perimetral cando os terreos colinden con terreos forestais.


B 3.2. Cúmprese co establecido no artigo 27.3 da Lei 7/2022 de 8 de abril, de residuos e solos contaminados para una economía circular.

BCAM 4: Creación de franxas de protección nas marxes dos ríos

B 4.1. Crearanse franxas de protección de polo menos 5 metros, ao longo dos cursos de auga , ase como dos embalses, lagos e lagoas, considerados a partir da ribeira, situaranse na parcela agrícola, de forma que os bordes destas franxas sexan paralelos ao borde do cauce ou masa de auga, podendo estar ocupadas por vexetación de ribeira.


Esta anchura mínima deberá respectar calquera outra anchura mínima superior á recollida noutra normativa de obrigada aplicación, ou nos programas de actuación estabrecidos no marco da Directiva 91/676/CEE para zonas vulnerabeis por contaminación de nitratos, ou a recollida na etiqueta dos produtos fitosanitarios e/ou na súa autorización, no caso de que exista una limitación maior.


En zonas con canais de rega importantes nos que se poida producir percolación de materias nocivas, a anchura mínima da franxa de protección non será inferior a 1 metro.


Na franxa de protección no haberá produción agrícola, excepto no caso dos cultivos leñosos que xa estean implantados antes de que a persoa beneficiaria tivera obriga de cumprir a norma, xa que o arranque podería diminuír a protección das marxes.


Manterase unha cuberta vexetal que poderá ser sementada ou espontánea, que será distinguible da terra agrícola contigua. Permítese o pastoreo e a sega.


B 4.2. Nas franxas de protección non se poderán aplicar fertilizantes nin fitosanitarios.


Poderanse realizar en caso necesario labores superficiais de mantemento para evitar a proliferación de pragas e enfermidades que constitúan un risco sanitario para os cultivos xuntos. A Comunidade autónoma poderá autorizar tratamentos para o control de pragas por razóns fitosanitarias determinando, en calquera caso, as condicións en que se teñan que levar a cabo.

BCAM 5: Xestión mínima da labranza, reducindo o risco de degradación e erosión do solo, o que inclúe ter en conta a inclinación da pendente

B 5.1. Que nas superficies que se destinen a cultivos herbáceos ou cultivos leñosos, non se labra a terra na dirección da máxima pendente cando, nos recintos cultivados, a pendente media sexa maior ou igual ao 10 por cento, salvo que a pendente real do recinto estea compensada mediante terrazas ou bancais.


No caso do viñedo e cultivos permanentes implantados antes do 1 de xaneiro de 2023 poderase facer algún tipo de labor vertical no sentido da pendente cando no sexa posible facelo doutro xeito, para elo será necesario contar cunha autorización individual que se solicitará ao FOGGA. No caso do viñedo o FOGGA concede unha autorización colectiva a certos concellos (pódense consultar na orde anual do FOGGA), o resto de superficies de viñedo e de cultivos permanentes deberán solicitar a autorización individual.


No caso do viñedo permítese o labareo intercepas e o aserpiado.


No caso de existencia de bancais, será obrigatorio evitar calquera tipo de labores que afecten a estrutura dos noiros existentes. Non obstante, as comunidades autónomas poderán autorizar a non aplicación desta obriga cando poida supor un risco de envorque da maquinaria e da vida dos operarios.

BCAM 6: Cobertura mínima de solo para evitar solos espidos nos períodos más sensibles

B 6.1. Cultivos herbáceos. Nas parcelas agrícolas que se sementen con cultivos herbáceos de inverno, non se labrará o solo con volteo nin con labareo vertical, entre a data de recolección da colleita e o 1 de setembro, data que se establece como referencia do inicio da presementeira.


O solo deberá manterse cuberto permanentemente salvo o tempo imprescindible entre o levantamento do restrollo da colleita anterior e a sementeira, tendo en conta as características del cultivo seguinte.


B 6.2. No caso de cultivos leñosos en pendente igual ou superior ao 10 por cento, salvo que a pendente real do recinto estea compensada mediante terrazas o bancais, será necesario manter unha cuberta vexetal que poderá ser sementada ou espontánea, de anchura mínima 1 metro nas rúas transversais á liña de máxima pendente ou nas rúas paralelas a dita liña, cando o deseño da parcela ou o sistema de rega impidan o seu establecemento na outra dirección, entre os meses de outubro a marzo, ambos incluídos.


Non obstante, no momento en que poida competir co cultivo ou imposibilite a súa recolección, as comunidades autónomas poderán autorizar a eliminación de dita cuberta, podendo ser incorporada mediante unha labor superficial, respectando en todo caso o establecido no apartado relativo a cultivos leñosos da BCAM 5.


No caso do viñedo permítese o labareo intercepas e o aserpiado.


B 6.3. Non se poderá arrincar ningún pe de cultivos leñosos situados en recintos de pendente igual ou superior ao 10 por cento, salvo nas zonas nas que así se estableza e sexa obxecto de reposición autorizada pola autoridade competente. Nestes casos hai que respectar as normas destinadas a súa reconversión cultural e varietal e aos cambios de cultivo ou aproveitamento. Quedan exceptuados aqueles recintos nos que a pendente real do recinto estea compensada mediante terrazas de retención ou bancais.


B 6.4. Terra de barbeito. Realizaranse prácticas tradicionais de manexo do solo: prácticas de mínimo labareo ou mantemento dunha cuberta axeitada do solo.


Non se realizarán tratamentos agrícolas sobre estas terras entre os meses de abril e xuño, ambos incluídos, pudendo adaptar dito período as comunidades autónomas en función das condicións locais específicas.

BCAM 7: Rotación en terra de cultivo excepto en cultivos baixo auga

B 7.1. Todas as parcelas da explotación deberán rotar polo menos unha vez cada 4 anos. Cando exista un cultivo secundario no mesmo ano que o cultivo principal, este considerarase parte da rotación, sen que se poidan utilizar as terras en barbeito nestes casos. Non se permitirá xustificar o uso do cultivo secundario como opción á rotación exclusivamente no terceiro ano, se non se utilizou previamente este recurso en todos os anos anteriores.

Esta rotación de cultivos será de obrigado cumprimento dende o 1 de xaneiro de 2024, tendo en conta os cultivos declarados nos tres anos previos e os dous anos previos en caso de xustificarse mediante o emprego de cultivos secundarios.


No ano 2024 deberán rotar as superficies que tiveran o mesmo cultivo durante os anos 2023,2022 e 2021, ou dobre cultivo nos anos 2023 e 2022, e que os beneficiarios solicitasen o ecorréxime de rotación con especies mellorantes ou sementeira directa no ano 2023.


B 7.2. Nas terras de cultivo realizarase unha práctica de diversificación de cultivos de xeito que:

  • Se a terra de cultivo da explotación se atopa entre 10 e 20 hectáreas (ambos os incluídos), débense cultivar, polo menos, dous cultivos diferentes sen que o maioritario supoña máis do 75 % da devandita terra de cultivo.
  • Se a terra de cultivo da explotación é superior a 20 hectáreas e igual ou inferior a 30 hectáreas débense cultivar, polo menos, dous cultivos diferentes sen que o maioritario supoña máis do 70 % da devandita terra de cultivo.
  • Se a terra de cultivo da explotación é superior ás 30 hectáreas, debe haber, polo menos, tres cultivos diferentes, sen que o maioritario supoña máis do 70 % da dita terra de cultivo e os dous cultivos maioritarios xuntos non poderán ocupar máis do 90 % da mesma.

Para todas as campañas, o cumprimento das BCAM 7.1 e BCAM 7.2 quedan exceptuadas:


  • Cando a superficie de terra cultivable sexa igual ou inferior a 10 hectáreas.
  • Cando máis do 75 % das terras de cultivo se utilicen para producir herbas ou outras forraxes herbáceos, se utilicen para o cultivo de leguminosas, sexan terras en barbeito ou estean suxeitas a unha combinación deses usos.
  • Cando máis do 75 % da superficie agrícola admisible sexan pastos permanentes, se utilicen para producir herbas ou outras forraxes herbáceas ou para cultivos baixo auga durante unha parte significativa do ano ou do ciclo de cultivo, ou estea suxeita a unha combinación destes usos.
  • As certificadas consonte co Regulamento (UE) n º 2018/848 sobre produción ecolóxica e etiquetaxe dos produtos ecolóxicos.
BCAM 8: Porcentaxe mínima da superficie agrícola adicada a superficies ou elementos non produtivos.

B 8.1. Nas terras de cultivo das explotacións deberase cumprir, polo menos, unha das seguintes opcións:


  • As explotacións agrícolas deberán dedicar unha porcentaxe mínimo do 4 % da terra de cultivo a superficies e elementos non produtivos, incluídas as terra en barbeito.
  • No caso de que a persoa beneficiaria se comprometa a dedicar polo menos o 7 % das súas terras de cultivo a superficies e elementos non produtivos, incluídas as terras en barbeito baixo un eco-réxime, a parte que debe atribuírse ao cumprimento da presente BCAM limitarase ao 3 %.
  • Por outra parte, se na explotación existen cultivos intermedios ou fixadores de nitróxeno, producidos sen produtos fitosanitarios (aplicando un factor de ponderación do 0,3 para os cultivos intermedios), deberase acadar o 7 %, dos cales as superficies e elementos non produtivos serán o 3 %.

EXCEPCIÓN, na campaña 2024 se un 4% de superficie de terra de cultivo seméntase con cultivos fixadores de nitróxeno, ou cultivos intermedios, darase por cumprido o ratio de superficie non produtiva.


Para todas as campañas, o cumprimento da BCAM 8.1 queda exceptuada:


  • Cando a superficie de terra cultivable sexa igual ou inferior a 10 hectáreas.
  • Cando máis do 75 % das terras de cultivo se utilicen para producir herbas ou outras forraxes herbáceos, se utilicen para o cultivo de leguminosas, sexan terras en barbeito ou estean suxeitas a unha combinación deses usos.
  • Cando máis do 75 % da superficie agrícola admisible sexan pastos permanentes, se utilicen para producir herbas ou outras forraxes herbáceas ou para cultivos baixo auga durante unha parte significativa do ano ou do ciclo de cultivo, ou estea suxeita a unha combinación destes usos.

B 8.2. As superficies de cultivos fixadores de nitróxeno que pretendan computarse para cumprir a BCAM 8.1. non poderán ir seguidas na rotación de cultivos da explotación por terra en barbeito, para evitar o risco de lixiviación do nitróxeno fixado polos CFN en outono, e aproveitar a mellora do solo que se obtén con este tipo de cultivos.


B 8.3. No se poderá efectuar unha alteración das particularidades topográficas ou elementos da paisaxe, salvo no caso de contar con autorización expresa da autoridade competente.


Excepción: a construción de paradas para corrección de ramblas, regueiros e bancais, ase como as operacións de refinado de terra que se realicen naquelas parcelas que se vaian dedicar ao cultivo do arroz e outros de rega.


B 8.4. No se poderán realizar operacións de corta e poda dos sebes e árbores durante a época de cría e reprodución das aves, salvo autorización expresa da autoridade medioambiental. Tomarase como referencia o período comprendido entre os meses de marzo a agosto.


B 8.5. Prohíbese a recolección mecánica nocturna nos cultivos permanentes que presenten plantacións intensivas en sebes de porte alto, denso follaxe e nos que se produza a aniñamento ou pernoctación de aves, con obxecto de protexer ás aves durante a época de cría e reprodución entre os meses de marzo a agosto.


Tipo de superficie e elemento non produtivo Factor de conversión (m/ árbore a m2) Factor de ponderación Superficies e elementos non produtivos (m2)
Terras en barbeito (por 1m2) Non procede 1 1m2
Terras en barbeito de biodiversidade (incluidos os barbeitos meliferos) (por 1m2) Non procede 1,5 1,5m2
Franxas de protección (por 1m) 6 1,5 9m2
Lindes forestales (por 1m) 6 1,5 9m2
Terrazas (terrazas de retención, bancais e ribazos)(por 1m) 2 1 2m2
Setos/franxas arboladas (por 1m) 5 2 10m2
Árbore aillado (por árbore) 20 1,5 30m2
Árbores en fileira (por 1m) 5 2 10m2
Grupo de árbores (por 1m2) Non procede 1,5 1,5m2
Lindes de campo (por 1m) 6 1,5 9m2
Charcas (charcas, lagoas, estanques e abrevadoiros naturais) (por 1m2) Non procede 1,5 1,5m2
Illas ou enclaves (illas e enclaves de vexetación natural ou rocha (por 1m2) Non procede 1 1m2
Pequenas construccións de arquitectura tradicional (por 1m2) Non procede 1 1m2
Muros de pedra (por 1m). 1 1 1m2
BCAM 9: Prohibición de converter ou arar los pastos permanentes declarados como pastos permanentes sensibles dende o punto de vista medioambiental nos espazos Natura 2000.

B 9.1. Non se converteron, labraron ou efectuaron labores más aló das necesarias para o seu mantemento, nos pastos permanentes designados como medioambientalmente sensibles, situados nas zonas que contemplan as Directivas 92/43/CEE (“Hábitats”) o 2009/147/CE (“Aves”).


B 9.1. No caso de que un agricultor convertera ou labrara pastos permanentes suxeitos á obriga contemplada na norma 9.1., reconverteuse dita superficie a pastos permanentes, e respectáronse, se a autoridade competente así o determina, as instrucións establecidas coa finalidade de inverter os danos causados ao medio ambiente por dita acción.

BCAM 10: Fertilización sostible.

B 10.1. Todas as operacións encamiñadas a aportar nutrientes ou materia orgánica ao solo deben de estar correctamente rexistradas no caderno de explotación.


B 10.2. A explotación, cando proceda, conta cun plan de aboado para cada unidade de produción da mesma.


B 10.3. Aplicación localizada de xurros e soterrado de estercos sólidos en las superficies agrícolas.


Estas obrigas entraran en vigor en consecuencia cos prazos estipulados para o RD 1051/2022.